Απόδραση στο Δυτικό Ζαγόρι

Τα Ζαγοροχώρια, παραδοσιακά χωριά, χτισμένα στην περιοχή των ορεινών συγκροτημάτων της Τύμφης, της Πίνδου και του Μιτσικελίου, αποτελούν τόπο ιδανικό για περιπατητές και φυσιολάτρες.

Η περιήγησή μας επικεντρώθηκε στο Δυτικό Ζαγόρι, που απλώνεται δυτικά της Τύμφης, ενός από τα ψηλότερα (κορυφή Γκαμήλα, υψόμετρο 2.497) και επιβλητικότερα βουνά της χώρας μας. Επιθυμία μας ήταν να γνωρίσουμε το μοναδικό φυσικό ανάγλυφο της περιοχής (εθνικός δρυμός Βίκου – Αώου, φαράγγι Βίκου, κορυφή Αστράκα, ποταμός Βοϊδομάτης), τα γραφικά μονοπάτια, τις ενδιαφέρουσες περιπατητικές διαδρομές, τα παραδοσιακά σπίτια και αρχοντικά.

Η Βίτσα, απ’ όπου κατάγονταν σημαντικοί ευεργέτες και άνθρωποι των γραμμάτων, ήταν το πρώτο χωριό που επισκεφθήκαμε. Πετρόχτιστα αρχοντικά και σπίτια αυθεντικής ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής, γραφικά λιθόστρωτα καλντερίμια, η Βριζοπούλειος Σχολή, οι παλαιές εκκλησίες (Άγιος Νικόλαος, Άγιος Γεώργιος – Ταξιάρχες, Κοίμηση Θεοτόκου), η πλατεία της Κάτω Βίτσας, η σκάλα της Βίτσας (τμήμα του μονοπατιού που οδηγεί από την Κάτω Βίτσα στο γεφύρι του Μίσιου) και το δίτοξο γεφύρι του Μίσιου (το έχτισε το 1748 ο άρχοντας Αλέξιος Μίσιος στο φαράγγι του Βίκου), ο αρχαιολογικός χώρος της περιοχής (στη διαδρομή προς το Μονοδένδρι) συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον μας.

Στο Μονοδένδρι, αντιπροσωπευτικό παραδοσιακό χωριό του Ζαγορίου με πετρόχτιστα κτίρια και γραφικά καλντερίμια, επισκεφθήκαμε τις εκκλησίες του Αγίου Μηνά (αρχές 17ου αιώνα) και του Αγίου Αθανασίου (1804), το σπίτι των αδελφών Ριζάρη, το κτίριο της Ριζαρείου Σχολής, το Ριζάρειο Χειροτεχνικό Κέντρο και το Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο. Επίσης, τη βυζαντινή μονή της Αγίας Παρασκευής, σε ορθοπλαγιά του φαραγγιού του Βίκου, τη μονή του Προφήτη Ηλία και τη θέση «Οξυά», απ’ όπου απολαύσαμε τη συγκλονιστική θέα στο φαράγγι του Βίκου.

Καλοδιατηρημένα σπίτια και αρχοντικά, τη μονή της Ευαγγελίστριας (τέλη 18ου αιώνα) και την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (τέλη 18ου αιώνα) συναντήσαμε στα Άνω Πεδινά, χωριό που γνώρισε περίοδο ακμής στο β’ μισό του 19ου αιώνα, όταν είχε Ελληνικό Σχολείο, αλληλοδιδακτικό και παρθεναγωγείο. Στα Κάτω Πεδινά την προσοχή μας τράβηξαν οι εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου και των Ταξιαρχών (1591), το κτίριο του παρθεναγωγείου (1910), τα πέτρινα αλώνια της περιοχής, μνημείο λαϊκής αρχιτεκτονικής της Προβιομηχανικής Εποχής, και το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου Καλυβίων (15ος αι.).

Ο όμορφος Ελαφότοπος με τις αξιόλογες εκκλησίες (Κοίμηση Θεοτόκου, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Γεώργιος), τη λαογραφική συλλογή, τα περίτεχνα καλντερίμια, τις ξερολιθιές και τις παλαιές βρύσες ήταν ο επόμενος σταθμός μας.

Η περιήγησή μας στο βόρειο τμήμα του Δυτικού Ζαγορίου ξεκίνησε από την Αρίστη, χωριό με παραδοσιακό ηπειρώτικο χρώμα και θέα στο εξαίρετο φυσικό ανάγλυφο της περιοχής. Στα αξιοθέατα της Αρίστης συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, οι εκκλησίες της Κοίμησης της Θεοτόκου (1767) και του Αγίου Αθανασίου, η κοιλάδα του Βοϊδομάτη, η μονή της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας, η γέφυρα του Βοϊδομάτη και τα «Καγκέλια», φιδωτό τμήμα της διαδρομής από τη γέφυρα του Βοϊδομάτη προς το Πάπιγκο.

Στο Βίκο, χωριό χτισμένο εντός των ορίων του εθνικού δρυμού Βίκου – Αώου, είδαμε την εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα, τις πηγές του Βοϊδομάτη στο φαράγγι του Βίκου και την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Το οδοιπορικό μας στο Δυτικό Ζαγόρι ολοκληρώθηκε με την επίσκεψή μας στο Πάπιγκο και το Μικρό Πάπιγκο. Εδώ τα εξαίρετης αρχιτεκτονικής πετρόχτιστα σπίτια και αρχοντικά, οι περίτεχνες αυλόπορτες και οι λουλουδιασμένες αυλές, οι εκκλησίες (Άγιος Βλάσιος, Αγία Παρασκευή, Άγιοι Απόστολοι και Αγία Κυριακή στο Πάπιγκο, Ταξιάρχες στο Μικρό Πάπιγκο), τα γραφικά καλντερίμια και οι βρύσες συνθέτουν μια μαγευτική εικόνα. Από τα στολίδια της φύσης ξεχωρίσαμε την επιβλητική Αστράκα («Πύργοι Αστράκας»), κορυφή της Τύμφης, τις λιμνούλες «Οβίρες» ή «Ρογκοβό», το σπηλαιοβάραθρο Προβατίνα και τη Δρακόλιμνη της Τύμφης (υψόμετρο 2.050), κοντά στην κορυφή Γκαμήλα.