Σέριφος, άρρηκτα δεμένη με τα μεταλλεία της

Άρρηκτα δεμένη με τη νεότερη ιστορία της Σερίφου είναι η μεταλλευτική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στο νησί από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.

Η εκμετάλλευση των μεταλλείων της Σερίφου στους Νεότερους Χρόνους άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 1860. Η μεταλλευτική δραστηριότητα αναπτύχθηκε κυρίως στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού, στους όρμους του Κουταλά και του Μεγάλου Λιβαδιού.

Στην εξόρυξη του σιδηρομεταλλεύματος της Σερίφου ενεπλάκησαν τα κορυφαία ονόματα της μεταλλευτικής βιομηχανίας εκείνης της εποχής, με την οικογένεια του γερμανού μηχανικού-μεταλλειολόγου Αιμίλιου Γρώμαν να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Στον όρμο Κουταλά είχαν χτιστεί συγκροτήματα εργατικών κατοικιών και είχαν διαμορφωθεί οι κύριες εγκαταστάσεις διαλογής και φόρτωσης του μεταλλεύματος. Σώζεται η σκάλα φόρτωσης.

Το Μεγάλο Λιβάδι άκμασε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα ως κύριο εξαγωγικό λιμάνι του σιδηρομεταλλεύματος του νησιού. Στην κοιλάδα του Μεγάλου Λιβαδιού είχε δημιουργηθεί ολόκληρος οικισμός για τις ανάγκες της μεταλλευτικής βιομηχανίας, ενώ στην ανατολική βραχώδη ακτή είχαν διαμορφωθεί οι κύριες εγκαταστάσεις διαλογής και φόρτωσης του μεταλλεύματος. Για τη μεταφορά του σιδηρομεταλλεύματος λειτουργούσε σιδηροδρομικό μεταφορικό σύστημα, με σιδηροτροχιές και βαγονέτα.

Σώζονται η σκάλα φόρτωσης και το πάλαι ποτέ κτίριο της διοίκησης, ενώ κοντά στην ακρογιαλιά έχει ανεγερθεί το μνημείο των μεταλλωρύχων που έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις με την Αστυνομία το 1916, κατά τη διάρκεια μεγάλης απεργίας-εξέγερσης.

Τα μεταλλεία της Σερίφου έπαυσαν οριστικά να
λειτουργούν το 1965. Ως εκ τούτου, δεν είναι υπερβολή να υποστηριχθεί ότι επί έναν αιώνα η Σέριφος ζούσε από και για τα μεταλλεία της.

Στην αίθουσα του παλαιού δημοτικού σχολείου, στο Μεγάλο Λιβάδι, φιλοξενείται η έκθεση πετρωμάτων και μεταλλευτικών εργαλείων της Σερίφου, εκθεσιακός χώρος αφιερωμένος στη μεταλλευτική ιστορία του νησιού.