Κέντρο Πολιτισμού Ανατολικής Μάνης στο Γύθειο: η Μάνη, η ιστορία και οι άνθρωποί της

Το Γύθειο Λακωνίας απέκτησε ένα κόσμημα που υποδέχεται τον επισκέπτη, ένα σύγχρονο μουσείο πόλης, το Κέντρο Πολιτισμού Ανατολικής Μάνης (ΚΠΑΜ), το οποίο «μιλά» για τη Μάνη, την ιστορία και τους ανθρώπους της.

Είναι ένα έργο συλλογικό, που αντικατοπτρίζει την αγάπη των Μανιατών για τον τόπο τους και την πολιτισμική τους κληρονομιά.

Η αυθεντικότητα των τοπικών γεύσεων καθιστά τη Μάνη έναν κορυφαίο γαστρονομικό προορισμό. Τα ενθύμια της Μάνης είναι γεύσεις και μνήμες, εικόνες, εμπειρίες και συναισθήματα..

Εκπαιδευτικές δραστηριότητες και παιχνίδια καθιστούν το ΚΠΑΜ ιδανικό προορισμό για οικογένειες και μαθητές (είσοδος δωρεάν).

Το Κέντρο Πολιτισμού Ανατολικής Μάνης στεγάζεται στο Παλαιό Παρθεναγωγείο, ένα κτίριο με ιστορία 120 ετών, που βρίσκεται στην καρδιά του Γυθείου. Ανεγέρθηκε το 1896, για να υποδεχτεί τα παιδιά της ευρύτερης περιοχής, να τα μορφώσει και να τα ετοιμάσει για τη ζωή.

Tη δεκαετία του ’90, λίγο πριν περάσει ένας αιώνας, έπαψε να λειτουργεί ως σχολείο. Το 2011, υπό τη δημαρχία του κ. Πέτρου Ν. Ανδρεάκου, στο πλαίσιο του Καλλικρατικού πλέον Δήμου Ανατολικής Μάνης, προτάθηκε η επαναχρησιμοποίησή του ως Κέντρου Πολιτισμού.

Το Κέντρο Πολιτισμού (Παλαιό Παρθεναγωγείο) αναμένεται να ανοίξει τις θύρες του περί τα τέλη του τρέχοντος έτους, για να υποδεχτεί τους κατοίκους και τους επισκέπτες της ευρύτερης περιοχής.

Το Κέντρο Πολιτισμού παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίον οι Μανιάτες προσάρμοσαν τη ζωή τους στη Μάνη, σε διαφορετικές χρονικές και ιστορικές περιόδους. Στις αίθουσές του θα φιλοξενείται συλλογή αντικειμένων με ιστορική ή συμβολική αξία.

Στην κεντρική αίθουσα οι επισκέπτες έρχονται σε επαφή με το πέτρινο τοπίο της Μάνης. Πώς οι ντόπιοι προσαρμόστηκαν στην τραχιά γη και δάμασαν προς όφελός τους την άφθονη πέτρα; Μέσα από το φωτογραφικό φακό του Γ. Βουρλίτη και τα αντικείμενα της συλλογής, παρουσιάζονται οι τρόποι διαβίωσης, τα τοπικά προϊόντα και ο τρόπος συλλογής, παραγωγής και επεξεργασίας τους.

Η καλλιέργεια και η ανάδειξη των τοπικών προϊόντων αποκτά ιδιαίτερη σημασία στη σημερινή οικονομική συγκυρία. Στο πέρασμα του χρόνου, η αυθεντική γεύση και η αξία των μανιάτικων προϊόντων παραμένει η ίδια. Ο εκσυγχρονισμός του πρωτογενούς τομέα και η παραγωγή ποιοτικών προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας (π.χ., ελαιόλαδο, μέλι, φραγκόσυκο) είναι σημεία-κλειδιά για την επανεκκίνηση της τοπικής οικονομίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.

Η δεύτερη θεματική ενότητα του ΚΠΑΜ «μιλά» για το νεότερο Γύθειο, το εμπόριο, το λιμάνι, τη μετανάστευση, τους φωτογράφους, τη μουσική ιστορία, τους ποιητές, τη δημοσιογραφία και την εκπαίδευση.

Στο χώρο θα εκτίθεται η τυπογραφική μηχανή στην οποία τυπωνόταν η «Λακωνία», μια από τις σημαντικότερες εφημερίδες της περιοχής. Ένα μαντολίνο, αντιπροσωπευτικό της μουσικής που δίδασκε ο ιταλός μουσικός και διευθυντής της Φιλαρμονικής του Γυθείου Moretti, καθώς και τεκμήρια που καλύπτουν το ευρύ φάσμα της εμπορικής δραστηριότητας της πόλης.

Επίσης, θα παρουσιάζεται καλλιτεχνικό φωτογραφικό αρχειακό υλικό, μέσα από το οποίο ξαναζωντανεύει μπροστά στα μάτια του επισκέπτη η κοινωνική, οικονομική και καλλιτεχνική ζωή του Γυθείου.

Αυθεντικά έργα και χειρόγραφα πνευματικών ανθρώπων που έλκουν την καταγωγή τους από τη Λακωνία, όπως οι παγκοσμίου φήμης ποιητές Γιάννης Ρίτσος και Νικηφόρος Βρεττάκος.

Σε μια γωνιά ξαναζωντανεύει μια σχολική αίθουσα του Παρθεναγωγείου, ταξιδεύοντας τους επισκέπτες πίσω στα σχολικά τους χρόνια.

Το ΚΠΑΜ έχει ήδη εξάψει την περιέργεια του επισκέπτη να ανακαλύψει τη Μάνη, φέρνοντάς τον σε επαφή με την πολιτισμική ταυτότητα της Μάνης, την ιστορικότητα του τόπου και τη μακρά παράδοση στις διαδικασίες παραγωγής και εμπορίας τοπικών προϊόντων.

Στην τρίτη θεματική ενότητα επιτυγχάνεται η σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν. Οι επισκέπτες ξεναγούνται στην περιοχή μέσω μιας διαδραστικής οθόνης αφής και παρακινούνται να περιηγηθούν το Δήμο Ανατολικής Μάνης, ώστε να βιώσουν έμπρακτα την ιστορία, την τέχνη, τα ήθη, τα έθιμα, τη θρησκεία, τις γεύσεις σε πραγματικό περιβάλλον.

Με σημείο εκκίνησης το Γύθειο, προτείνονται εναλλακτικές θεματικές διαδρομές, πολιτιστικά δρώμενα, γαστρονομικές απολαύσεις και σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος της περιφέρειας. Με αυτόν τον τρόπο η όμορφη εμπειρία του ΚΠΑΜ θα μπορέσει να μετουσιωθεί σε μια ενδιαφέρουσα εξερεύνηση της ευρύτερης περιοχής.

Συμπληρωματικά, για εκείνους που το επιθυμούν, θα διατίθενται και πληροφοριακά φυλλάδια προτεινόμενων διαδρομών, προκειμένου να σχεδιάσουν τις εξερευνήσεις τους στην περιοχή. Οι επισκέπτες έχουν επίσης τη δυνατότητα να μελετήσουν ιστορικά βιβλία για την περιοχή ή να δανειστούν λογοτεχνικά βιβλία, καθώς το αναγνωστήριο της δημοτικής βιβλιοθήκης θα φιλοξενείται στο χώρο.

Το Κέντρο Πολιτισμού αποτελεί επίσης ένα σημαντικό εκπαιδευτικό προορισμό, καθώς θα προσφέρονται εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικιακές ομάδες, ενώ θα φιλοξενούνται εκδηλώσεις, σεμινάρια, πολιτισμικές δράσεις, σχολικές δραστηριότητες, περιοδικές εκθέσεις κ.ά.

Η συγκρότηση της συλλογής βασίστηκε στη διαδικασία προσφοράς αντικειμένων από την τοπική κοινωνία και τους φίλους της προσπάθειας αυτής. Οι υποστηρικτές του ΚΠΑΜ ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Δήμου προσφέροντας, χαρίζοντας ή δανείζοντας προσωπικά αντικείμενα και οικογενειακά κειμήλια, και συνέβαλαν με αυτόν τον τρόπο στη συγκρότηση της συλλογής. Η συλλογή συνεχώς εμπλουτίζεται και ο κατάλογος των δωρητών ενημερώνεται αντίστοιχα.

Ο Δήμος Ανατολικής Μάνης ευχαριστεί θερμά όλους τους υποστηρικτές για τη συνεισφορά τους και την αγάπη με την οποία αγκάλιασαν αυτήν την τόσο σημαντική συλλογική προσπάθεια.

Οι μέχρι στιγμής προσφέροντες παρουσιάζονται παρακάτω, με αλφαβητική σειρά:

Ανδρεάκος Γεώργιος, Ανδρεάκου Σταυρούλα, Ανδρείκος Δαυίδ, Αραπάκος Θεόδωρος, Αρφάνης Βαγγέλης, Γερμανάκου – Τρανού Αμαλία, Γεωργαρίου Πέτρος, Γιανναρέας Αλέκος, Γκλεζάκος Γιάννης, Γραφάκος Νικόλαος, Γραφάκος Παντελής, Δαμηλάκος Βασίλης, Δημακάκος Σωτήριος και Αντωνία, Καλυβίτη Ελισάβετ, Καραμπάτος Γεώργιος, Καρλαύτη Καίτη, Καρυδόγιαννης Μιχαήλ, Κολοβός Σωτήριος, Κοντάκος Βασίλης, Κουμπούρου Σοφία, Λουκάκος Παναγιώτης, Μανιατάκος Ιωάννης, Μανιατάκος Παναγιώτης, Μανωλάκου Άλκηστις, Μιχαλακάκος Παύλος, ΜΚΟ ΟΥΝΑ, Ξανθάκος Βασίλης, Παναγιωταράκου Χρυσούλα, Παπαθανασίου Αναστάσης, Παυλίδης Αναστάσιος και Πέτρος, Πουλικάκου Παναγιώτα, Σαραντέα Αικατερίνη, Τσακμάκας Αθανάσιος, Τσιγκάκος Ζαχαριάς, Τσιριβάκου Ευφροσύνη, Φραγκιάς Ευάγγελος, Χαλουλάκος Μάριος, Χατζηχαραλάμπους Συμεών.

Το έργο, όμως, δεν σταματά εδώ. Μπορούμε όλοι να συμμετέχουμε στον εμπλουτισμό της συλλογής του ΚΠΑΜ προσφέροντας ένα αντικείμενο ή «καταθέτοντας» μια εμπειρία. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουμε στη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη διατηρούμε ζωντανή για τις επόμενες γενιές.

Οι τελευταίες εργασίες αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στο επόμενο τρίμηνο, και το Κέντρο Πολιτισμού θα τεθεί ακολούθως σε λειτουργία. Μέσα από το κοινό όραμα, τη βαθιά προσήλωση και τη σκληρή δουλειά, οι συντελεστές του ΚΠΑΜ (διοίκηση, εργαζόμενοι και υποστηρικτές) θα έρθουν πιο κοντά στο στόχο τους, να μεταδώσουν τις αξίες και τον πολιτισμό της Μάνης στις νεότερες γενιές.